Tüketim Kuramları Nelerdir?

1. Zamanlar arası tüketim optimizasyonu : Irving Fisher tarafından ortaya atılan bu kurama göre; Tüketimi belirleyen temel değişken faizdir. Tüketim kararları bugünkü gelir ile gelecekteki beklenen gelirin, bugünkü değerinin toplamına bağlı olarak alınır. Yine bu kurama göre tasarrufa ödenen faiz borçlanma içinde geçerli olup gelecekteki gelir bugünkü gelirden daha değersiz olduğundan ve insanlar risk karşıtı olduğunda, tasarrufçu denge söz konusudur.

Faiz ile tüketim arasında; ikame etkisine göre negatif ilişki vardır, gelir etkisine göre ise pozitif ilişki vardır.

2. Mutlak gelir hipotezi : Keynes tarafından ortaya atılan bu kuram; Temel psikolıjik kanuna göre, bireylerin tüketim kararları, cari harcanabilir gelirin istikrarlı fonksiyonudur.Gelirin bir kısmının tüketilip bir kısmının tasarruf edildiği ve marjinal tüketim eğiliminin sabit olduğu varsayımları altında ortalama tüketim eğilimi gittiçe düşmektedir. Bu durumda ekonomide tasarruf parodoksu ortaya çıkmaktadır.

3. Tüketim Bulmacası : Kuznets tarafından istatistiki verilere göre ortaya atılan bu görüşe göre marjinal tüketim eğilimi verili iken ortalama tüketim eğilimi kısa dönemde düşmekte uzun dönemde değişmemektedir. Buna göre tasarruf paradoksu kısa dönemde geçerli iken uzun dönemde geçerli değildir.

4. Nisbi gelir hipotezi : Duesenberry tarafından ortaya atılan bu görüşe göre; Tüketim kararları sadece cari dönem gelirine göre değil önceki dönem gelirlerine görede karar alınır. Karalara bir birinden bağımsız alınmaz. Tüketimde alışılmış yaşam standartalarının etkisin büyüktür. Ortalama tüketim eğilimi nisbi gelire bağlıdır ve belli bir tüketm düzeyine ulaşan birey, bu tüktim düzeyinde kalmak istedeğinden tüketim aşağıya doğru katıdır. Yani daralma dönemlerinde ki tüketim azalışı, genişleme döneminde ki artıştan kesinlikle küçüktür. Buna MANDAL-TAKOZ etkisi denir.

 

5. Tüketimi sürükleme etkisi : Simithes tarafından ortaya atılmıştır. Buna göre uzun dönemde ortalama tüketimi şehirleşme etkisi, yaşam standardı etkisi ve servet etkisi unsurlar etkilemektedir.

 

6. Ömür boyu gelir hipotezi : Modigliani tarafndan ortaya atılan bu görüşe göre; Bireyler ömürleri boyu aynı tüketim düzeyinde kalmak için çalışırlar bunun için gerekirse pozitif tasarruf, gerekirse negatif tasarruf bile yapabilirler.  Yani belirsizlikler ihmal edilirse bireyin ömür boyu tüketim miktarı sabittir.

7. Sürekli gelir hipotezi : Friedman tarafından ortaya atılmıştır. Bireylerin her dönemdeki gelirlerinin ağırlıklı ortalamasını adaptif beklentilere hesapladıkları sürekli gelire göre karar alırlar. Yani kısaca tüketim cari gelirin değil sürekli gelirin fonksiyonudur. Adaptif beklentilere göre şekillenen tüketim düzeyi hem aşağı hem yukarı doğru katıdır. Tüketim sürekli gelire bağlı olduğu için  geçici olarak görülen gelir değişiklikleri tüketim üzerinde hiç bir etkiye sahip değlidir.

8. Rassal yürüme hipotezi : Hall tarafından ortaya atılan bu görüşe göre Sürekli gelir rasyonel beklentilere göre oluşturuluyorsu tüketim rassal yürüyor demektir.

9. Aşırı düzleştirme - Aşırı duyarlılık : Tüketimini cari gelirdeki değişime tepki vermemesi aşırı düzleştirme, Tüketimin cari gelirdeki değişime aşırı tepki vermesi aşırı duyarlılık olarak nitelendirilir.

10. Mps yaklaşımı : Tüketim mal ve hizmetlerin sağladığı fayda olup tüketim ile tüketim harcaması aynı değildir. Tüketim sürekli gelire bağlı olmakla birlikte tüketim harcaması cari gelirdeki değişimle alakalıdır.