Üretim Nedir, Üretimde Girdiler ve Girdi Fiyatları Nelerdir?

Faydayı yaratma faaliyetine üretim denir. Niceliksel fayda yaratma yani miktar artışı sağlama bakımından tarım ve madencilik faaliyetleri niteliksel fayda yaratma yani şekil faydası sağlama bakımından zanaatkârlık ve sınai faaliyetler, yer faydası sağlama bakımından taşımacılık ve ulaştırma faaliyetleri, zaman faydası sağlama bakımından stokçuluk faaliyetleri ve mülkiyet faydası sağlama bakımından müzayede faaliyetleri üretim kapsamı içinde değerlendirilir.

Faaliyet şekline göre üç temel üretim biçimi vardır: birincil üretim, ikincil üretim ve hizmet üretimi.

Birincil üretim, malların ilk elden yani doğadan temin edilmelerine yönelik faaliyetleri kapsar (çiftçilik, hammadde çıkarımı gibi).

İkincil üretim, önceden doğadan temin edilmiş malların dönüştürülerek daha faydalı hâle getirilmesine yönelik faaliyetleri kapsar (zanaatkârlık, sınai üretim gibi). Hizmet üretimi ise üçüncü ve sonuncu temel üretim biçimidir. Hizmetin maldan temel farkı, elle tutulan somut bir şey olmadığı için, üretildiği anda tüketilmesidir. Hizmet üretimi, kişisel hizmet üretimi ve ticari hizmet üretimi diye ikiye ayrılır. Kişisel hizmet üretimi, şahsi nitelik taşır (öğretmenlik, avukatlık gibi). Ticari hizmet üretimi ise kolektif nitelik taşır (bankacılık, sigortacılık

gibi). Üretim sırasında kullanılan her türlü unsura girdi (kaynak, üretim faktörü) adı verilir. Üretimi faktörlerinin (girdilerin) miktarı üretimin (çıktının) miktarını belirler.

Dört temel girdi vardır:

– Emek (işgücü): Üretim amacıyla insan tarafından gösterilen her türlü fiziksel ve zihinsel çabadır. Emek kişiye özgü (öznel), biriktirilmesi ve devredilmesi mümkün olmayan ve hareketliliği nispeten zor olan bir faktördür. Yaşamda verimli ya da verimsiz emekten söz edilebilir. Ancak mikro iktisat kuramında emeğin her biriminin potansiyel olarak aynı verimlilikte olduğu kabul edilir. Emek L sembolü ile gösterilir.

– Sermaye (anamal, kapital): Üretim amacıyla insanın doğaya eklediği her türlü üretim aracıdır. Dar anlamda doğal olmayan üretim araçlarını kapsayan sermaye, geniş anlamda üretim sırasında kullanılan her türlü malı da kapsar. Esasında sermaye, fiziki sermaye, mali (finansal) sermaye ve beşerî sermaye olmak üzere üçe ayrılır. Fiziki sermaye doğal olmayan somut üretim araçlarını ve üretimde kullanılan malları kapsar. Mali (finansal) sermayeden kasıt özel ya da tüzel kişilerin menkul kıymete dayalı birikimleridir.

Beşerî sermaye ise insani bilgi ve beceri düzeyini temsil eder. Mikro iktisat kuramında sermaye denince fiziki sermaye kastedilir. Sermaye kişiye özgü olmayan (nesnel), biriktirilmesi ve devredilmesi mümkün olan ve hareketliliği nispeten kolay olan bir faktördür. Yaşamda verimli ya da verimsiz sermayeden söz edilebilir. Ancak mikro iktisat kuramında her birim sermayenin potansiyel olarak aynı verimlilikte olduğu kabul edilir. Sermaye K sembolü ile gösterilir.

– Doğal kaynaklar (toprak): Üretim amacıyla ilk elden yani doğadan temin edilen her türlü üretim aracıdır. Doğal kaynakların en temel özelliği kıt olmasıdır. Doğal kaynaklar N sembolü ile gösterilir.

– Girişimci (müteşebbis): Emeği, sermayeyi ve doğal kaynakları temin ederek belirli oranlarda kullanan etken girdidir. Girişimcinin temel özellikleri risk üstlenmesi ve kişiye özgü (öznel) olmasıdır. Girişimci E sembolüyle gösterilir.

Girdiler, miktarlarının değiştirilebilme durumuna göre iki ayrı şekilde ele alınır:

– Sabit girdi: Mevcut üretim sürecinde miktarı artırılamayan girdidir (Makine, fabrika binası gibi).

– Değişken girdi: Mevcut üretim sürecinde miktarı artırılabilen girdidir (emek, hammadde gibi). Girdi fiyatları: Mevcut üretim sürecinde bir girdinin birim kullanma ya da kiralanma maliyeti, o girdinin birim fiyatını verir.

Dört temel girdi fiyatı vardır:

– Ücret: Emek girdisinin birim fiyatına denir. Ücret nominal (parasal) ücret ve reel (gerçek) ücret olmak üzere ikiye ayrılır. Nominal ücret, ücretin parasal ölçümü olup saymacadır. Reel ücret ise ücretin mal cinsinden ölçümü olup satın alma gücünü gösterir. Ücret PL ya da w sembolleri ile gösterilir.

– Faiz: Sermaye girdisinin birim fiyatına denir. Faiz, nominal (parasal) faiz ve reel (gerçek) faiz olmak üzere ikiye ayrılır. Nominal faiz, faizin parasal ölçümü olup saymacadır. Reel faiz ise faizin mal cinsinden ölçümü olup satın alma gücünü gösterir. Faiz PK ya da r sembolleri ile gösterilir.

– Rant: Doğal kaynaklar girdisinin birim fiyatına denir.

– Kâr: Ücret, faiz ve rantı düştükten sonra girişimcinin elinde kalan net birim kazanca denir. Girdi fiyatı, nominal girdi fiyatı ve nispi (göreli) girdi fiyatı olmak üzere de ikiye ayrılabilir. Nominal girdi fiyatı, girdinin değerinin para cinsinden ölçümüdür. Girdinin nispi fiyatı ise bir girdinin değerinin diğer girdi cinsinden ölçümüdür. Girdi fiyatlarından ücret ile faiz maliyetin nedeni olmasına rağmen rant ve kâr maliyetin sonucudur.

Toprağın kirası olan rant kıtlıktan kaynaklanmakta olup diferansiyeldir yani rant verim ve/veya konum farkından doğan bir sonuçtur. Kâr ise girişimciye kalan pay olup girişimcinin zarar etmesi de mümkündür.