Vergini Yansıması ve Yansımanın Aşamaları

Vergi yansımasının tanımını yapalım : Ödenmiş bir verginin piyasa mekanizmasından yararlanmak suretiyle diğer birimlere aktarılmasıdır.(verginin bir mükelleften alındığı halde başka birisi tarafından ödenmesi)

Verginin yansıması aşamalarını kısaca anlatmak gerekirse:
*Ödeme: ilk aşama verginin herhangi bir şekilde ödenmesiyle başlar
*Vurgu: Vergi ödendikten sonra vergi mükellefinin vergi ödenmesinden dolayı üzerinde hissettiği psikolojik baskıdır
*Aktarma: Üzerine vergi yükünün devredildiği kişi yine fiyat mekanizması aracılığı ile bu yükü başkalarına, onlar da diğerlerine parça parça devretme yönüne gitmeleriyle oluşan aşamalardır
*Yerleşme: Fiili ve son olarak, diğer bir birey üzerine yeni transfer ümidi bulunmaksızın, "vergi yükü" son mükellefte kalmıştır.

Yansımanın aşamalarını kısaca anlattıktan sonra yansıma çeşitlerine değinmek gerekirse :

İleriye – Geriye Yansıma :
—İleri: verginin yüksek fiyat içerisinde nihai tüketicilere yansımasıdır.
—Geri: verginin üretim faktörlerine doğru yansımasıdır. ( burada üretici bundan kurtulmak için ya ara malının fiyatında indirim talep eder ya da iş gücü ücretini aşağı çeker)

Kanuni – Fiili Yansıma:
—Kanuni: verginin kanuni sınırlar içerisinde kanunun öngördüğü biçimde yansıması.(KDV ve BSMV )
— Fiili: verginin piyasa koşullarında yansıtılmasıdır. (bina sahibinin kirayı artırmak suretiyle vergiyi kiracıya ödetmesi gibi)
Sınırlı – Sınırsız Yansıma:
—Sınırlı: yansımanın belirli bir yönde olacağını, bununda belli kişiler üzerinde toplanacağını söyler. (bir kere de yansıtılır olay biter)
—Sınırsız: yansımanın her yönde olacağını, belli bir toplumda değil bütün ekonomik bireylere yansımasıdır. Bunun sonunda ise vergi yükü iyiden iyiye hafifler.
Biçimsel – Efektif Yansıma:
--Biçimsel: vergiyi kim ödemiş;?
—Efektif: vergiyi ödeyen mükellefin tepkisi?
Mutlak – Diferansiyel Yansıma:
—Mutlak: herhangi bir verginin oranındaki artışın gelir dağılımı üzerindeki etkisidir. Yapılan artış sonucu bu vergiyi ödemek zorunda olanların gelirlerini azaltarak toplumun gelir dağılımını değiştirir. Vergilerdeki artış dolayısıyla gelir dağılımında meydana gelen değişmedir.
—Diferansiyel: kamu harcamaları sabit varsayıldığında yürürlükteki herhangi bir verginin kaldırılarak yerine başka bir vergi konulması suretiyle gelir dağılımında meydana gelen değişmelerdir.
Çapraz Yansıma (çifte yansıma): Esnekliği yüksek olan bir malın vergisinin esnekliği düşük olan bir malın fiyatını etkilemesi (ikame mallarda görülür)
Çift Yansıma (Çift Yerleşme) :  Verginin fiyata yansıtılırken, üreticinin vergi artışının içerisine karını da ekleyerek, fiyatların vergi artışından daha fazla artması durumudur.

Bu anlatılanları kısaca toplayacak olursak : talep esnekliği > arz esnekliği => verginin çoğunu üretici öder.
Talep esnekliği< arz esnekliği=> verginin çoğunu tüketici öder.

Piyasaların Yapısına göre yansıma
*Tam Rekabette: kısa dönemde yansıma arz ve talep esnekliğine bağlı, uzun dönemde arz esnekliğine bağlı olarak maliyetler belirler.
*monopolde: Kural olarak vergi yansımasından söz edilemez. Vergi yansıması üretici-tüketici paylaşır
*oligopolde: Talep esnekliği düşük ve firmalar birlikte hareket ediyorlarsa vergi yansıtılabilir.

Kısa Bir Not ekleyeyim. Dolaylı vergilerde yansıma yüksektir.

Vergide yansımayı anlatmaya çalıştım. Umarım Faydalı olmuştur. Herkese iyi çalışmalar.